विजतंत्री ( Electrician )

ITI Admission

मित्र आणि मैत्रीणींनो,

आज आपण आय.टी.आय.मध्ये ज्या ट्रेडला सर्वांत जास्त डिमांड असतो त्या ट्रेडची माहीती पाहुया.....

विजतंत्री ( ELECTRICIAN )

शैक्षणिक पात्रता:- दहावी पास ( गणित आणि विज्ञान विषय बंधनकारक ) 

प्रशिक्षण कालावधी :- 2 वर्षे

                                                                    व्यवसायाचा प्रकार :- बिगर मशीन गट

                                                                                                      अभियांत्रिकी व्यवसाय

या ट्रेडमध्ये आपणास खालील कौशल्ये आत्मसाद करण्यास मिळतात.

इलेक्ट्रीशियन ट्रेड संबंधित साधनांची माहिती.  नॅशनल इलेक्ट्रिकल कोड २०११ ची ओळख. फिटर अलाइड ट्रेडशी संबंधित माहिती.  फिटिंग साधने, त्याची सुरक्षा , खबरदारी.  फायलीचे ( कानस) प्रकार, हातोडीचे प्रकार, छिन्नीचे प्रकार, हॅकसॉ फ्रेम,ब्लेड त्यांचे प्रकारआणि  ग्रेड .  मापन  साधने आणि वापर.  ड्रिल बिट्सचे प्रकार, ड्रिलिंग मशीनची माहिती.  विविध लाकडी ज्वाईंटस्. ईतर मापन साधने, कॅलिपर डिव्हिडर्स, अँगल प्लेट, पंच,यांचे  प्रकार, वापर, काळजी आणि देखभाल. मापन  आणि कटींग साधनांचे वर्णन. सुतारांच्या हत्यार्‍यांची माहीती, त्याची काळजी आणि देखभाल. 

विजेची मूलभूत माहीती, व्याख्या, आणि एकक.  कंडक्टर आणि इन्सुलेटर, त्याचे साहित्य , त्यांची तुलना.  विद्युत वाहक मधील ज्वाईंटस्.  सोल्डरिंगची तंत्रे.  सोल्डर आणि फ्लक्सचे प्रकार.

भूमिगत केबल्सचे  वर्णन, प्रकार, विविध ज्वाईंटस्. त्यांची तपासणी प्रक्रिया.  केबल इन्सुलेशन आणि व्होल्टेज ग्रेड, विविध प्रकारच्या केबल्सचा वापर करताना खबरदारी याबाबत शिकविले जाते.  .  विविध प्रकारचे प्रतिरोधक  प्रतिकार मूल्ये मोजण्यासाठी भिन्न पद्धती.  चुंबक, चुंबकीय सामग्री आणि चुंबकाचे गुणधर्म.  तत्व आणि इलेक्ट्रो मॅग्नेटिझमचा कायदा.   एसी आणि डीसी सिस्टमची तुलना त्यांचे फायदे.  सिंगल आणि थ्री फेज सिस्टम.  एसी.  3 फेज स्टार आणि डेल्टा कनेक्शनची संकल्पना.  विद्युतप्रवाह आणि इलेक्ट्रोलिसिसच्या नियमांचे रासायनिक प्रभाव.  सेलचे प्रकार, त्याच्या वापराचे फायदे आणि तोटे  त्यांचे. लीड ऑसिड सेल्सचे ऑपरेशनचे तत्त्व आणि घटक.  बॅटरी चार्ज करण्याचे प्रकार, सुरक्षा खबरदारी.  त्याचे चाचणी  उपकरणे आणि देखभाल.  सौर सेलचे तत्त्व आणि  कार्य  , घरगुती आणि औद्योगिक वायरींगचे प्रकार.

वायरिंग अ‍ॅक्सेसरीजचा अभ्यास उदा. स्विच, फ्यूज, रिले, एमसीबी.  केबलचे ग्रेडिंग व सध्याचे रेटिंग.  घरगुती वायरिंग करण्याचे तत्त्व.  व्होल्टेज ड्रॉप संकल्पना.  पीव्हीसी नाली आणि आवरण - वायरिंग सिस्टम कॅप्पींग. वायरिंग, पॉवर, कंट्रोल, व्यावसायिक आणि करमणूक वायरिंगचे विविध प्रकार.  वायरिंग सर्किट नियोजन.  भार, केबल आकार याविषयी शिकविले जाते.  

 सामग्रीचे बिल आणि किंमतीचे अंदाज.  वायरिंगची तपासणी आणि चाचणी.  विशेष वायरिंग सर्किट उदा.  गोडाऊन, बोगदा आणि कार्यशाळा.  अर्थिंगचे महत्त्व, अर्थिंगच्या पद्धती.  अर्थिंगचे प्रतिकार आणि अर्थिंग गळती, सर्किट ब्रेकर या विषयी शिकविले जाते. भिन्न उपकरणे वापरुन विविध विद्युत मापदंडांचे मोजमाप.  तीन फेज सर्किटमध्ये उर्जा मोजणे  मोजमाप करताना त्रुटी आणि दुरुस्त्या.

ITI Admission

 

                                                                                                न्युट्रल आणि अर्थिंगची संकल्पना, ट्रान्सफॉर्मरचे वर्गीकरण आणि बांधणी.  सिंगल फेज आणि थ्री फेज ट्रान्सफॉर्मर  ऑटो आणि इन्स्ट्रुमेंट ट्रान्सफॉर्मर.  ट्रान्सफॉर्मरची कनेक्शन पद्धत.  कूलिंगचा प्रकार, संरक्षक उपकरणे.  ट्रान्सफॉर्मरमधील तेलाची चाचणी.  छोट्या ट्रान्सफॉर्मरमध्ये वायडिंग आणि वायरींग, वायरसाठी वापरली जाणारी सामग्री. याविषयी शिकविले जाते. डीसी जनरेटरची माहिती, त्याचे तत्त्व आणि तिचे नित्यक्रम आणि देखभाल.   डीसी मोटर्सचा प्रकार.  त्याचे कार्य, तत्त्व आणि दिनचर्या आणि देखभाल.  3 फेज प्रेरण मोटर्सचे कार्य तत्त्व.  विविध प्रकारचे स्टार्टर, त्याचे भाग आणि कार्ये.  सिंगल फेज एसी मोटर्स बद्दल माहिती.  एसी मोटर्सचे घरगुती आणि औद्योगिक उपयोग, त्याची समस्या निवारण.  अल्ट रनेटरचे कार्य आणि माहीती.

ट्रान्झिस्टरचा उपयोग.  पॉवर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांची मूलभूत संकल्पना.  नियंत्रण कॅबिनेट, पॉवर आणि कंट्रोल सर्किट्सचे लेआउट रेखांकन अभ्यास आणि समजून घेणे. वायरिंगचे सामान  विविध नियंत्रण घटक आणि सर्किट्सची चाचणी.  कार्यरत घटक आणि एसी / डीसी ड्राइव्हचा उपयोग.    व्होल्टेज स्टेबलायझरचे कार्य.  मूलभूत संकल्पना, ब्लॉक आकृती. बॅटरी चार्जर, आपत्कालीन प्रकाश, इन्व्हर्टर आणि यूपीएस.  त्याची प्रतिबंधात्मक आणि ब्रेकडाउन देखभाल याबाबतचे कौशल्यही दीले जाते.

iti admission

पारंपारिक आणि अपारंपरिक उर्जा आणि त्यांची तुलना करण्याचे,  औष्णिक व जलविद्युत प्रकल्पांचे उत्पादन.  पारंपारिक पद्धतीने विद्युत उर्जा निर्मितीचे विविध मार्ग.  सौर आणि वारा उर्जेद्वारे उर्जा निर्मिती.  सौर पॅनेलचे कार्य आणि तत्त्व प्रसारण आणि वितरण नेटवर्क . घरगुती सेवा कनेक्शनसाठी सुरक्षा खबरदारी.  विविध प्रकारचे उपकेंद्र.  रिलेचे प्रकार आणि त्याचे ऑपरेशन  सर्किट ब्रेकरचे प्रकार, त्यांचे उपयोग आणि कार्ये याविषयीही या ट्रेडध्ये शिकविले जाते.

हा कोर्स यशस्वीपणे पुर्ण केल्यावर पुढे शिकायचे असेल तर   Diploma ला डायरेक्ट दुसऱ्या वर्षाला प्रवेश. 

नाहीतर  खालील कंपनीत एक वर्ष शिकाऊ उमेदवारी. त्यानंतर NCVT ची परीक्षा , NCVT चे certificate मिळाले की नोकरी करायला मोकळे. 

नोकरीची संधी:-

सरकारी नोकरीसाठी भेल (BHEL), GAIL, SAIL या सारख्या कंपनीत.

संरक्षण विषयक आस्थापना, शिक्षण क्षेत्रात सदर विषयाचा शिक्षक, विज निर्मितीच्या कंपनीत. इंडियन ऑईल कंपनीत.

खाजगी क्षेत्रात :-  खाजगी वीज निर्मितीच्या कंपनीत ( टाटा , जिंदाल, बेस्ट ) , एखाद्या कंपनीत वायरमन , सोलार पॅनल लावणाऱ्या कंपनीत, व्यापारी संकुलात ( मॉल ) विजेसंबंधित देखभालीची आणि दुरुस्तीच्या कामासाठी , इलेक्ट्रिकल उपकरणे निर्माण करणाऱ्या  कंपनीत काम मिळू शकते. 

खासगी उद्योग क्षेत्रातील लाइनमन, मेंटेनन्स इलेक्ट्रिशियन, इलेक्ट्रिकल सुपरवायझर, इलेक्ट्रिकल कंत्राटदार, सर्व्हिस टेक्निशियन, तज्ज्ञ रिवाइन्डर, लॅब टेक्नीशियन, इलेक्ट्रिकल मेंटेनन्स फोरमॅन म्हणून काम करु शकता.

स्वतः चा व्यवसाय म्हणून....... 

1) घरातील वायरिंग व औद्योगिक तारांची बांधणी आणि पंचतारांकित हॉटेल्समध्ये डिस्को लाइटिंगची बांधणीची कामे तसेच दुरुस्तीची कामेहि करू शकतो. 

 2) लाइनवर ट्रान्सफॉर्मरचे तेल शुध्दीकरण स्वत: ची विद्युत कार्यशाळा सुरु करु शकतो.

3) एसी / डीसी मोटर्स, जनरेटर आणि ट्रान्सफॉर्मर्स, पॅनेल बोर्ड वायरिंग, बस बार वायरिंग आणि इन्स्ट्रुमेंट वायरिंग मोजण्यासाठी वेगवेगळ्या प्रकारच्या रिवाइंडिंगसाठी दुकान सुरू करु शकतो.

या ट्रेडविषयी अजून काही माहिती. शंका किंवा प्रश्न असल्यास comment Box मध्ये विचारू शकता.

ITI Admission